Darmen… we horen er steeds meer over in de kranten en op internet. Ze schijnen heel belangrijk te zijn maar niemand weet precies hoe of wat.
Wat zijn darmen eigenlijk en wat doen ze?
In feite is ons hele verteringskanaal, dus van mond tot kont, gewoon buitenkant en vergelijkbaar met onze huid. Het is dus eigenlijk naar binnen gestulpte buitenwereld. De buitenwereld gaat erin en komt er weer uit in de vorm van een mooie donkerbruine banaan. Maar ja, die ziet er toch anders uit dan de spruitjes met
biefstuk die je hebt gegeten. Dus we doen er wel wat mee.
Wat doen we dan met die buitenwereld?
Dit kleine slangetje kijkt ons nieuwsgierig aan. De slang is het dier dat het meest op onze darmen lijkt, en de reden dat ik fotootjes van slangen ben gaan zoeken.
Ik ben steeds meer gaan snappen hoe belangrijk een goede afsluiting van ons hele verteringskanaal is en tegelijkertijd hoe belangrijk het is om wel het goeie te herkennen en op te nemen, zodat de rest van ons lichaam de nodige voedingsstoffen wel krijgt.
En dat is hard werken!
Energie
En dat blijkt ook wel. In rust vraagt onze vertering absoluut het grootste deel van onze energie. De hersenen zijn vrij constant in hun energieverbruik. Jammer maar helaas voor je, door harder na te denken ga je niet meer verbranden. Dit in tegenstelling tot het gebruik van onze spieren.. maar daar heb ik ’t nu niet over.
Het verteren van voedsel kost ongelooflijk veel energie. We halen er meer energie uit dan we nodig hebben maar dat kost dan wel wat.
Dus aan de ene kant moeten we het verkeerde buiten houden en met de ontlasting mee laten gaan. En aan de andere kant wil je het nuttige eruit halen om te gebruiken.
Dit blijkt op chemisch nivo een zeer genuanceerd proces te zijn met zeer grote flexibiliteit. Zo kunnen we overleven op zowel zeehondenvlees als op een dieet van bonen met rijst. En alles wat daar tussen zit.
Afbreken en kapot maken
Op piepkleine stofjes-nivo moeten we alles wat we in onze mond stoppen tot de allerkleinste opneembare stukjes uit elkaar halen. Alleen dan zien we of we het kunnen gebruiken of niet. Voor elk zo’n piepklein stofje hebben wij een hele serie andere stofjes: een aantal om ze uit elkaar te halen, een aantal om ze te herkennen en te transporteren en ’n aantal om ze op te nemen. Een hele rits aan stofjes en gebeurtenissen die uiteindelijk maken of we zo’n stofje in onze bloedbaan toelaten of niet. Dit is een uiterst zorgvuldig chemisch proces.
We gaan niet praten met een aminozuur of een vetzuur of ‘ie wel goede bedoelingen heeft in ons lichaam. Zijn er enzymen die het eiwit herkennen dan kunnen we er wat mee en anders gaat ‘ie zo door naar de achterdeur.
Enzymen – harde werkers in de darmen
Of we ons eten goed verteren is belangrijk. Hoe doen we dag? Als eerste is goed kauwen essentieel. Dat scheelt een hoop werk verderop voor een hoop enzymen.
In de maag is het zuur, echt heel zuur! Hier worden de eiwitten in stukjes gehakt. En bacteriën gedood. Beide heel belangrijk.
Dan komt ’t eerste stukje darm: 12 vingers lang (doktersvingers wel te verstaan). Hier slaan de cellen alarm bij ’t eerste hele zure maaghapje… ho stop, niet te snel, eerst de boel neutraliseren.
Hier begint het harde werken van stukjes in stukjes hakken en kijken of je het wilt opnemen of niet. Kleine vingertjes met mini-haartjes hebben allemaal cellen aan de oppervlakte zitten die als zeef fungeren: grotere en niet herkenbare stukken in de darm laten, en de kleine herkenbare stukken door laten om met het bloed naar de lever te sturen.
Vet
En weet je hoe dat met vet gaat? Als je olijfolie op een laagje water giet vormt ’t 1 grote bel. Dat doet vet in de darmen ook. Dus dan kunnen de enzymen er niet goed bij. We moeten dat vet dus in kleine bolletjes splitsen. Dit doet die hele bittere groene vloeistof uit de gal.
Als je een keer hebt overgegeven dan weet je dat de zure maaginhoud niet echt prettig is. Maar soms ben je een stuk zieker en komt ook de inhoud van de darmen er uit. Nou, dan weet je pas echt wat vies is. Bitter dat spul!!
We zeggen weleens dat je je gal moet spuwen… nou, wees er voorzichtig mee, het is voor de persoon tegenover je niet echt fijn!
En dan eindelijk: de opname!
De darmen zijn lang (5 tot 6 meter) met een heel groot oppervlak door al die vingertjes en haartjes. Het opnemen van stofjes door de celletjes van dat oppervlak gaat langzaam en gedegen. Enzymen maken het onmogelijke mogelijk. Onoplosbare stofjes worden in bolletjes verpakt en opgenomen. Stofjes als koolhydraten en eiwitten, die stevig aan elkaar vastzitten, worden van elkaar losgeknipt en opgenomen. Vitaminen worden losgemaakt van hun omgeving en apart opgenomen. Mineralen als ijzer, calcium en magnesium worden in hun biologische huisjes opgenomen.
Darmbacteriën
Naarmate de voedselbrij vordert in de darmen verandert ook de omgeving. Er komen steeds meer bacteriën in de darm die hun deel van de voedselbrij gaan verteren. Juist dat gedeelte waar wij wat meer moeite mee hebben. Verschillende bacteriën verrichten zo voor ons veel werk, in een wederzijds profiterende samenwerking (symbiose).
De slechte bacteriën die nog leven, die dus de hele zure maag en de zeer bittere gal hebben overleefd, worden hier aangevallen en onklaar gemaakt. Vervolgens wordt deze informatie doorgespeeld aan ons immuunsysteem. Onze soldaatjes worden op de hoogte gebracht van de vijandelijke troepen die proberen een huis te bouwen in ons lichaam.
Dikke darm
Aan het eind van de dunne darm komt een hele stevige deur naar de dikke darm. Als de voedselbrij daar eenmaal door is dan is er geen weg terug. In de dikke darm is een heel legio aan bacterieën die allemaal weer een stukje van de voedselbrij verder verteren. Als we dus veel onverteerbare vezels eten, zoals in groenten, fruit en peulvruchten, dan voeden we daarmee deze voor ons hele belangrijke kolonies. In ruil daarvoor maken ze voor ons de darm een onveilige plek voor ziekte verwekkers, ze maken noodzakelijke stofjes aan (vitamine K bijvoorbeeld) en ze voorzien de darm van energie. Daarnaast maken deze bacteriën stofjes aan die praten met andere delen van ons lichaam.
Darmbacteriën en hersenen
Zo is er onlangs een relatie ontdekt tussen darmflora en depressie. Hoe dat precies zit weten we nog niet maar daar zijn onderzoekers heel druk mee bezig.
De dikke darm zelf zorgt ervoor dat het meeste water weer terug het lichaam in komt. Ook de mineralen gaan mee het lichaam in. Erg belangrijk anders zouden we veel te veel water verliezen. Samen met de darmbacteriën knijpen ze de massa langzaam naar het eind van de darm. Dit is de plek waar onze voeding eigenlijk het langst verblijft. Het is dus ook een soort van opslag. Omdat ’t voornamelijk afvalstoffen zijn willen we niet dat die daar te lang blijven zitten dus een goede stoelgang is belangrijk. Eén keer per dag de boel er weer uitgooien is een mooie frequente. Zo nu en dan 2 keer of zo nu en dan eens per 2 dagen is ok.
Hoe moet je eten er uit komen?
Zodra je overgebleven voedsel zich aandient om naar buiten te gaan (je moet poepen) dan is het zaak om een rustig moment uit te zoeken om dat ook te doen. Daar niet te lang mee wachten is voor de dikke darm erg fijn. In onze maatschappij wordt dat steeds lastiger. We leggen zoveel druk op onszelf elke dag dat ontspannen naar de wc gaan er vaak bij inschiet. Het allerlaatste dat je van de rest van je eten ziet (als je kijkt) moet bruin tot donkerbruin zijn van kleur, niet stinken, de consistentie hebben van een banaan en je hebt geen wc-papiertje nodig om het schoon te maken. Daarbij is dagelijks 1 of 2 keer naar de wc ideaal.
Zo.
We weten nu ongeveer wat er gebeurt in die holle buis die we verteringsstelsel noemen. Met recht de poort naar je lichaam genoemd. Want het is de plek waar buitenwereld binnenwereld wordt. Waar we uit het voedsel halen wat we nodig hebben om ons lichaam mee op te bouwen.
Maar wat als het niet gaat zoals het hoort? Wat als je darmen pijn doen na het eten? Wat als je dagen niet poept? Wat als je maagzuurremmers moet slikken omdat je slokdarm pijn doet van het maagzuur? Wat als je zo ziek wordt dat al je darmbacteriën de wc in verdwijnen? Wat als je antibiotica slikt waardoor je goeie darmbacteriën massaal sterven?
Wat dan?
Wil je dat weten dan kun je je aanmelden voor mijn gratis nieuwsbrief. In de volgende uitgave wordt hier verder op ingegaan. Je kunt je daarvoor hieronder aanmelden.